Ne përdorim kukit (kukit e detyrueshme, analitike dhe të marketingut) për t’u siguruar për funksionimin e duhur të uebsajtit tonë dhe për të përmirësuar përvojën tuaj si përdorues. Klikoni te “personalizo cilësimet ” për të menaxhuar preferencat tuaja. Për më shumë informacione të detajuara, ju lutemi shikoni politikën tonë të kukive.

Rosaku Junior takohet me profesorin

Koha e leximit 5 min Ndani

Rreth ndryshimit mes lojërave të fëmijëve dhe mësimit dhe se çfarë na pëlqen ne prindërve të imagjinojmë se fëmijët tanë duhet të dinë, në bashkëbisedim me Dr. Matija Svetina, Profesor i Psikologjisë së Zhvillimit pranë Fakultetit të Arteve në Lubjanë.

1. Zakonisht, ajo që është e mirë për fëmijët shoqërohet me zhvillimin e një prej aftësive (fizike, emocionale, sociale, njohëse ose zhvillimore të vullnetit ose motivimi i performancës). Çfarë ndihmojnë të zhvillojnë librat e rinj dixhitalë të Rosakut Junior me detyra interaktive? A janë vetëm gjërat nga të cilat fëmijët mund të mësojnë vërtet të mira për ta?

Çfarë është e mirë për fëmijët nuk duhet detyrimisht të ketë të bëjë me objektivat didaktikë, p.sh. mësimin e aftësive specifike, sepse efektet e përvojës sonë, duke përfshirë librat, mund të gjeneralizohen, transferohen në një shumëllojshmëri kontekstesh dhe vonohen. Nëse kur kam qenë student kam lexuar “Ëndrra e një nate vere” ose “Don Kishotin”, ose nëse prindërit më lexonin përralla kur isha fëmijë, kjo nuk do të jetë detyrimisht e dobishme drejtpërdrejt për mua, por të shumtë janë ata që i shohin këto vepra letrare si literaturë e mirë.

2. Po me lojërat? Kur janë lojërat argëtuese për fëmijët? Çfarë është argëtuese për fëmijët?

Lojërat janë një aktivitet interesant sepse ato janë vullnetare dhe nuk orientohen te arritjet. Nëse një fëmijë ndërton një kala me kuba (kryesisht) sepse duan të kenë një kala të tillë, atëherë ky aktivitet nuk është lojë, por punë. Një fëmijë do të ishte duke luajtur kur e ndërton një kala thjesht sepse i pëlqen të montojë kubat. As leximi nuk është lojë nëse duhet ta lexoj një libër sepse më kanë urdhëruar ta bëj këtë në shkollë.

Nëse një fëmijë ndërton një kala me kuba (kryesisht) sepse duan të kenë një kala të tillë, atëherë ky aktivitet nuk është lojë, por punë.

3. Librat e rinj dixhitalë të Rosakut Junior me detyra interaktive kërkojnë motivim dhe entuziazëm pune nga fëmija. Kur është një detyrë tepër e vështirë për fëmijët, që ata përpiqen ta shmangin ose nuk e përfundojnë?

Për fëmijët, këto aktivitete mund të bëhen stresuese kur nuk janë më lojë, por punë e cila nuk i motivon ata. Kjo mund të ndodhë nëse detyrat janë tepër të lehta, tepër të vështira ose jointeresante etj.

4. Libri Dixhital i Ideve të Gjelbra ka një aspekt dallues dixhital, në të fëmijët mbjellin pemë, mësojnë durimin sipas ritmit të ngadaltë të natyrës, dëgjojnë zogjtë që këndojnë, por megjithatë, është një libër dixhital që i mban fëmijët të ngjitur pas ekranit. Sa mirë i transferojnë fëmijët aftësitë që ata mësojnë përmes librave, filmave vizatimorë, lojërave kompjuterike në jetën përtej mendjes së tyre?

Kjo është një pyetje shumë me vend. Të dhënat që kemi në dispozicion tregojnë se bashkëveprimet e shpeshta me ekranet dixhitale lidhen me zhvillimin e rrjeteve nervore te fëmijët dhe, siç tregojnë të dhënat, ato e ndryshojnë në mënyrë të përhershme dhe të pakthyeshme sjelljen tonë. Ajo që nënkuptohet me bashkëveprim të shpeshtë me ekranet dixhitale dhe si e modifikon teknologjia sjelljen e tillë si vëmendjen, komunikimin, mënyrat e gjetjes së informacionit, kryerjen e shumë detyrave etj. duhet të vërtetohet më saktësisht.

Ajo që nënkuptohet me bashkëveprim të shpeshtë me ekranet dixhitale dhe si e modifikon teknologjia sjelljen e tillë si vëmendjen, komunikimin, mënyrat e gjetjes së informacionit, kryerjen e shumë detyrave etj. duhet të vërtetohet më saktësisht.

5. A janë librat dixhitalë të Rosakut Junior një udhëzues edhe për prindërit? Një kujtesë apo këshillë se çfarë mund të bëjmë me fëmijët tanë?

Sigurisht. Por prindërit, dhe fëmijët në veçanti, shpesh kanë shumë ide se çfarë mund të bëjnë ata së bashku pa të. Ne duhet të gjejmë kohë për aktivitete të përbashkëta (cilësore).

Ne duhet të gjejmë kohë për aktivitete të përbashkëta cilësore me fëmijët tanë.

6. Si mund t’i ndihmojmë prindërit të marrin vendime nëse do t’i ndihmojnë fëmijët e tyre gjatë lojës, të punojnë me fëmijën apo ta lënë fëmijën që të përpiqet t’i zgjidhë detyrat vetëm? A kanë si synim detyrat interaktive të Rosakut Junior zgjidhjen e pavarur të detyrave? Pse është kaq e vlefshme zgjidhja e pavarur e detyrave (mes prindërve dhe në librat arsimorë)?

Fëmijët duhet të bëjnë gjërat që mund t’i bëjnë vetë. Ne i ndihmojmë me detyrat që nuk mund t’i bëjnë vetë. Leximi i librave nuk është detyrë e tillë, dhe është shumë e rëndësishme për mua si prind t’i lexoj një libër fëmijës tim ose ta lexoj bashkë me të, sepse nuk bëhet fjalë vetëm për të lexuar, por për të kaluar kohë (cilësore) së bashku.

7. Sa aftësi kompjuterike kërkojnë librat dixhitalë të Rosakut Junior dhe detyrat e tyre interaktive nga fëmijët?

Sipas serisë së parë të librave, aftësitë kompjuterike nuk dukej se ishin problem.

8. Sa i ndryshëm është raporti i njohurive mes prindërve dhe fëmijëve që janë grupi i synuar për leximin e librave dixhitalë të Rosakut Junior? Çfarë aftësish mund të bëhen më shumë dhe çfarë më pak të rëndësishme?

Kjo duket më shumë si një problem i të ardhmes. Për shembull, 10 vjet më parë, u prezantua smartfoni i parë, nuk e dimë se si do të jetë një libër elektronik pas 10 vitesh. Teknologjia po ndryshon relativisht shpejt dhe bashkë me të edhe mënyrat tona të komunikimit.

Teknologjia po ndryshon relativisht shpejt dhe bashkë me të edhe mënyrat tona të komunikimit.

9. Kemi folur shumë për fëmijët konfidentë dhe vigjilentë, si edhe empatinë, dhe papritur se si fëmijët duhet të kenë kufij që nuk duhet t’i kishin më për shkak të arsimimit tolerant. Çfarë fëmijësh do të donin prindërit të kishin sot?

Dogmat e arsimit nuk janë uniforme. Kemi një grup prindërish, ekspertësh, komunitetesh online etj. që besojnë p.sh. në mënyrat tradicionale të arsimit dhe të tjera grupe që kanë ide të pjesshme ose diametrikisht të ndryshme rreth rritjes së fëmijëve; por të gjitha këto ide ndryshojnë gjithashtu me kalimin e kohës, disa prej arsyeve janë mjetet e komunikimit, mënyra e hulumtimit dhe filtrimit të informacioneve online, lidhja me të tjerë që kanë mendime të njëjta.

10. Përrallat janë korrekte nga ana sociale dhe politike. Protagonistët kujdesen për natyrën, për njëri-tjetrin, janë empatikë dhe miqësorë. Si është e mundur që kaq shumë intolerancë vazhdon të lindë mes adoleshentëve nga këto përralla kaq të bukura? Ku dhe si ndodh kjo?

Dhuna nuk ndodh për shkak të përrallave. Përrallat, mes të tjerash, reflektojnë shpirtin e kohës. Shumë përralla klasike si p.sh. Hirushja, Kësulëkuqja ose Hansel dhe Gretel, janë shumë të dhunshme. Të gjithë i dimë ato, por nuk kam dëgjuar ndonjëherë se ato i bëjnë njerëzit më të dhunshëm.

Përrallat, mes të tjerash, reflektojnë shpirtin e kohës. Shumë përralla klasike si p.sh. Hirushja, Kësulëkuqja ose Hansel dhe Gretel, janë shumë të dhunshme. Të gjithë i dimë ato, por nuk kam dëgjuar ndonjëherë se ato i bëjnë njerëzit më të dhunshëm.

11. Nëse do t’u jepnit një mesazh të shkurtër frymëzues fëmijëve dhe prindërve, si duhet të jenë ata ose si duhet ta shohin veten, çfarë do t’u thoshit atyre?

Dikur, gjatë një interviste në një kopsht, një fëmijë më tha se çdo njeri mendon me kokën e vet. Kjo është një këshillë e mirë.

Me këtë në mendje, vazhdoni të eksploroni botën, qëndroni kuriozë dhe hapuni fëmijëve dyert e botës së përrallave. Qoftë në format dixhital apo të shtypur, librat janë një mjet i shkëlqyer për të zhvilluar imagjinatën. Jo vetëm të fëmijëve, por edhe tuajën. Veçanërisht kur lini kohën të kalojë. Nëse koha kalon më shpejt kur jeni me fëmijët, edhe më mirë. Jeta është e shkurtër dhe fëmijëria edhe më e shkurtër.

Më shumë